متن کامل بیانیه مشترک اجلاس نخست‌وزیران سازمان همکاری شانگهای

بیانیه مشترک پایانی بیست‌وچهارمین نشست شورای نخست‌وزیران سازمان همکاری شانگهای که به امضای مقامات ارشد کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای رسید به این شرح است:

متن کامل بیانیه مشترک:

۱- در تاریخ ۱۷-۱۸ نوامبر ۲۰۲۵ ( ۲۶ و ۲۷ آبان ۱۴۰۴)، بیست و چهارمین نشست شورای روسای هیأت دولت های (نخست وزیران) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (از این پس سازمان) در شهر مسکو برگزار شد.

۲- در این نشست، محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران، آلکساندر هنریخویچ تورچین نخست وزیر جمهوری بلاروس، سوبرامانیام جایشانکار وزیر امور خارجه جمهوری هند، اولژاس آبایویچ بکتِنوف نخست وزیر جمهوری قزاقستان، لی چیانگ نخست وزیر جمهوری خلق چین، عادل‌بیک آلیشویچ قاسیم علییف رئیس هیتت وزیران جمهوری قرقیزستان، محمد اسحاقدار معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی‌پاکستان، میخائیل ولادیمیرویچ میشوستین نخست وزیر فدراسیون روسیه، کوهیر رسول‌زاده نخست وزیر جمهوری تاجیکستان و عبدالله نیگماتویچ آریپوف نخست وزیر جمهوری ازبکستان، حضور داشتند.

۳- میخائیل ولادیمیرویچ میشوستین رئیس هیأت دولت فدراسیون روسیه ریاست نشست را بر عهده داشت.

4- نورلان بای اوزاکوویچ یرمِکبایف دبیرکل سازمان همکاری شانگهای، اورال بیک زارلیکوویچ شارشییف مدیرکمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای ضدتروریسم سازمان همکاری شانگهای، ژن هونگ ‌بین رئیس هیات مدیره شورای تجاری سازمان همکاری شانگهای و تان جیون نماینده شورای اتحادیه بین بانکی سازمان همکاری شانگهای در این دیدار شرکت کردند.

5- در این نشست، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، گومبوژاوین زاندانشاتار نخست‌وزیر مغولستان، رؤسای نهادهای اجرایی کشورهای مستقل همسود (CIS)، اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (CICA) و همچنین نمایندگان بحرین، مصر، کویت و ترکمنستان حضور داشتند.

۶-روسای هیات‌ها ریاست جمهوری خلق چین در سازمان همکاری شانگهای در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ را که موجب ادامه انسجام و توسعه همکاری‌های همه‌جانبه در چارچوب سازمان و ارتقای اعتبار بین‌المللی آن گردید، عالی ارزیابی کردند.

۷- روسای هیات‌ها حمایت خود را از جمهوری قرقیزستان در اجرای اولویت‌های ماموریت پر مسئولیت ریاست سازمان همکاری شانگهای در سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۶ اظهار نمودند.

۸- روسای هیات‌ها با اشاره به اینکه نشست شورای نخست وزیران و دیدار در چارچوب «شانگهای پلاس» در شهر تیانجین در تاریخ ۳۱ اوت تا ۱ سپتامبر ۲۰۲۵، آشکارا سهم فزآینده و نقش در حال تقویت سازمان در شکل‌دهی به نظم جهانی چندقطبی عادلانه‌تر، برابرتر و نمایندهمحورتر با مرکزیت نقش هماهنگ‌کننده سازمان ملل را به نمایش گذاشت، اشاره کردند. آنها تائید کردند که کشورهای عضو به موازین شناخته شده حقوق بین‌الملل مندرج در منشور سازمان ملل متحد و مفاد منشور سازمان همکاری شانگهای پایبند هستند.

روسای هیات‌ها تأکید کردند که کشورهای عضو تطبیق دادن سازمان ملل با واقعیت‌های سیاسی و اقتصادی کنونی را از طریق انجام اصلاحات سنجیده برای تضمین نمایندگی کشورهای در حال توسعه در نهادهای مدیریتی سازمان ملل را ضروری می‌دانند.

سران هیات‌ها معتقدند که تعامل در چارچوب سازمان همکاری شانگهای می‌تواند مبنایی برای شکل‌گیری معماری امنیتی برابر و تقسیم‌ناپذیر در اوراسیا باشد. کشورهای عضو، رویکردهای مبتنی بر بلوک‌بندی و مقابله جویانه را در حل مسائل توسعه بین‌المللی و منطقه‌ای رد می‌کند.

روسای هیات‌ها با در نظر گرفتن دیدگاه‌های کشورهای عضو، اهمیت ابتکارات برای پیشبرد تعامل در ساخت روابط بین‌المللی با روح احترام متقابل، عدالت، برابری و همکاری‌های سودمند دوجانبه و همچنین شکل‌گیری دیدگاه مشترک به ایده ایجاد جامعه بشری با سرنوشت واحد و توسعه گفتمان در مورد ایده «یک زمین. یک خانواده. یک آینده» را تأکید نمودند و جامعه بین‌المللی را به پیوستن به ابتکار سازمان همکاری شانگهای درباره « وحدت جهانی برای جهانی عادلانه، وفاق و توسعه» فرا می‌خوانند.

۹- روسای هیات‌ها به ضرورت اجرای مؤثر اسناد تصویب شده در اجلاس سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند. آنها سازماندهی کار عملی بر اساس راهبرد توسعه سازمان همکاری شانگهای تا سال ۲۰۳۵ را که زمینه‌های اصلی تحول آتی سازمان همکاری شانگهای را تعیین می‌کند و همچنین بیانیه تیانجین شورای نخست وزیران سازمان همکاری شانگهای را در درجه نخست اولویت می دانند.

۱۰- روسای هیات‌ها با اولویت‌بخشی به اهمیت پیشبرد فرآیند اصلاح فعالیت سازمان همکاری شانگهای، ضرورت تسریع اجرای پیشنهادهای شورای وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را که با تصمیم شورای نخست وزیران در تاریخ ۴ژوئیه۲۰۲۴ تصویب شده اند از جمله شروع کار واحدهای ترجمه در نهادهای دائمی (اجرایی) سازمان همکاری شانگهای، همزمان با اضافه شدن زبان انگلیسی به فهرست زبان‌های مورد استفاده در سازمان همکاری شانگهای و اعمال تغییرات و الحاقات در منشور و سایر اسناد سازمان همکاری شانگهای را مورد تاکید قرار دادند.

سران هیات‌ها بر ضرورت تسریع اجرای پیشنهادات از جمله تدوین اسناد تنظیم کننده عملکرد مرکز عمومی مقابله با چالش‌ها و تهدیدات امنیتی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و مرکز مبارزه با مواد مخدر سازمان همکاری شانگهای بر اساس موافقتنامه‌های امضا شده در این رابطه، تأکید نمودند.

آنها همچنین از ابتکار ایجاد مرکز مطالعات راهبردی در زمینه امنیت استقبال کردند.

۱۱- رؤسای هیات ها تاکید کردند که نظام مدرن روابط بین الملل در مرحله تغییرات تاریخی عمیق قرار دارد که طی آن موقعیت کشورهای جنوب جهانی تقویت می‌شود، نقش مراکز اقتصادی و سیاسی جدید افزایش می یابد و فرصت هایی برای توسعه ملی و همکاری‌های بین المللی برابر و سودمند متقابل فراهم می‌شود.

۱۲- رؤسای هیات ها با ابراز نگرانی درباره ادامه چند پاره شدن اقتصاد جهانی، پایبندی کشورهای عضو به ادامه اصلاح معماری حاکمیت اقتصادی جهانی و نظام تجارت چندجانبه با نقش مرکزی سازمان تجارت جهانی را مورد تأیید قراردادند.

رؤسای هیات ها تأکید کردند که کشورهای عضو به طور قاطع نظام تجارت چندجانبه باز، شفاف، عادلانه، فراگیر، عادلانه و بدون تبعیض را حفظ خواهند کرد، به اصلاح حاکمیت مالی جهانی و تقویت نقش کشورهای در حال توسعه در نهادهای مالی بین المللی کمک خواهند کرد.

جمهوری بلاروس، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری قزاقستان، جمهوری قرقیزستان، جمهوری اسلامی‌پاکستان، فدراسیون روسیه، جمهوری تاجیکستان و جمهوری ازبکستان ضمن تأیید حمایت خود از ابتکار « یک کمربند، یک راه » چین (BRI)، فعالیت های جاری برای اجرای مشترک آن، از جمله تلاش ها برای هماهنگ سازی برنامه‌های توسعه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و BRI را مورد توجه قرار دادند

رؤسای هیات ها تأکید کردند که در شرایط عدم قطعیت و نوسانات شدید در بازارهای جهانی، همکاری‌های تجاری و اقتصادی برای توسعه اجتماعی-اقتصادی پایدار اهمیت دارد. آن‌ها نتایج بیست و چهارمین نشست وزرای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مسئول فعالیت های اقتصادی خارجی و تجارت خارجی (ولادی وستوک، ۶ سپتامبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند و آمادگی خود را برای ادامه اقدامات لازم در راستای رشد پایدار اقتصادی ابراز کردند.

۱۳- رؤسای هیات ها تأکید کردند که کشورهای عضو ایجاد فضای اقتصادی گسترده و باز همکاری برابر و سودمند متقابل که عملکرد مؤثر بازارها در منطقه و زنجیره‌های تأمین، عملیات تسویه و پرداخت، کریدورهای حمل ونقل، مسیرهای لجستیکی، جریان‌های سرمایه گذاری، کالاها، خدمات و فناوری‌ها و تعامل در حوزه انرژی از جمله منابع انرژی تجدیدپذیر را تامین می‌کند، میسر خواهند کرد. آن‌ها ابراز داشتند که کشورهای عضو علاقه مند، همکاری خود را در خصوص ابتکار تشکیل مشارکت بزرگ اوراسیا توسعه خواهند داد.

۱۴- رؤسای هیات ها تأکید می‌کنند که کشورهای عضو با اقدامات یک جانبه اجبار کننده از جمله اقدامات اقتصادی که با منشور سازمان ملل و دیگر هنجارهای حقوق بین الملل مغایرت دارد و همچنین مانع همکاری بین المللی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌شود، مخالفند.

آنها در این زمینه به اهمیت حفظ روح همکاری و فراگیری که موجب اجماع در پذیرش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل اشاره نمودند و خاطرنشان ساختند که طبق بند ۸ قطعنامه مفاد آن از درجه اعتبار ساقط شده است.

۱۵- در این رابطه رؤسای هیات ها توسعه تعامل بر اساس بیانیه شورای رؤسای کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره حمایت از نظام تجارت چند جانبه (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵) و همچنین اجرای مداوم و موثر برنامه اقدام برای اجرای راهبرد توسعه اقتصادی سازمان همکاری‌های شانگهای تا سال ۲۰۳۰ و برنامه همکاری‌های چند جانبه تجاری و اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای را ضروری می دانند. آن‌ها طرفدار تشدید کار جلسات رؤسای وزارتخانه‌ها و نهادی ذیربط و دیگر سازوکارهای تعامل تخصصی.

۱۶- رؤسای هیات ها اظهار داشتند که در مرحله کنونی، دیجیتالی شدن اقتصاد پایه توسعه پایدار و رشد رفاه در منطقه است و همکاری در حوزه دیجیتال برای رفع شکاف دیجیتالی، کمک به رشد اقتصادی و توسعه علمی و فناوری اهمیت زیادی دارد. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای همواره خواستار تضمین استقلال فناوری و افزایش آهنگ نفوذ فناوری‌های دیجیتال در بخش های اقتصاد، حوزه اجتماعی و مدیریت دولتی بوده اند.

وزارتخانه‌ها و نهاد های مربوطه اجرای بیانیه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره تقویت همکاری در اقتصاد دیجیتال (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)، برنامه اقدام کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه تحول دیجیتال (کارامای، ۱۷ ژوئن ۲۰۲۵)، از جمله در چارچوب کارگروه ویژه کشورهای عضو در زمینه تجارت الکترونیک را تامین خواهند کرد.

۱۷- رؤسای هیات ها، با عنایت به بیانیه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره تقویت همکاری‌های علمی، فنی و نوآورانه (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)، ضرورت ترویج همکاری عملی در حوزه‌های فناوری و نوآوری برای تامین رقابت پذیری اقتصاد و همچنین تشویق تبادل تجربه کاربرد نوآوری‌ها، تحریک انتقال فرامرزی فناوری‌ها و تقویت ظرفیت مجموعه پارک های فناوری و خوشه‌های نوآورانه و توسعه پروژه‌های پژوهشی مرتبط را مورد توجه قرار دادند. در این راستا، آن‌ها به نتایج نشست کمیته مدیریت مجموعه پردیس های فناوری سهش در مرکز نوآوری اسکولکوو و همچنین گفت وگو درباره توسعه یکپارچه اکوسیستم استارتاپ های سازمان همکاری‌های شانگهای در چارچوب کنگره بین المللی فناوری (مسکو، ۱۸-۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵) اشاره کردند.

۱۸- رؤسای هیات ها بر اهمیت اجرای مؤثر نقشه راه برای اجرای برنامه همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه هوش مصنوعی (چنگدو، ۱۲ ژوئن ۲۰۲۵) و ادامه همکاری چندجانبه بر اساس بیانیه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره ادامه تعمیق همکاری‌های بین المللی در حوزه هوش مصنوعی تأکید کردند (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵).

آن‌ها پیشنهاد های برگزاری نشست کارشناسی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۶ و کنفرانس سطح بالا با عنوان «هوش مصنوعی در خدمت اقتصادهای سازمان همکاری شانگهای» در سال ۲۰۲۷ در قزاقستان و همچنین توسعه برنامه «فناوری‌های آینده سازمان همکاری شانگهای» را مورد توجه قرار دادند.

رؤسای هیات ها قطعنامه‌های تصویب شده مجمع عمومی سازمان ملل با عنوان « نقش هوش مصنوعی در ایجاد فرصت های جدید برای توسعه پایدار در آسیای مرکزی» مورخ ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵ را که در آن به ابتکار ایجاد مرکز منطقه ای هوش مصنوعی در دوشنبه اشاره شده است مورد توجه قرار دادند.

۱۹- رؤسای هیات ها خواهان توسعه تعامل در زمینه مسائل استفاده از فناوری‌های فضایی برای مقابله با چالش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و همچنین مطالعه امکان برقراری گفت وگو درباره سازوکارهای نویدبخش همکاری منطقه ای در بخش فضایی مطابق با اولویت های ملی شدند. در این زمینه، نتایج نشست در خصوص سهم فناوری‌های فضایی در تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند. (مسکو، ۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵)

کشورهای عضو پیشنهاد تشکیل کمیته فناوری‌های نوین و جهشی را مورد توجه قرار دادند.

۲۰- آمادگی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای ایجاد فرصت های جدید، از جمله از طریق حمایت از نوآوری و توسعه اقتصاد خلاق به منظور افزایش ثبات و رقابت پذیری اقتصادهای ملی و گسترش بازار اشتغال، عمدتا در مناطق دورافتاده و روستایی، تأیید شد. رؤسای هیات ها برنامه ریزی کار مرتبط بر اساس برنامه اجرای چارچوب همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه توسعه اقتصاد خلاق را ضروری می دانند. (ولادی وستوک، ۶ سپتامبر ۲۰۲۵)

آن‌ها به نتایج گفت وگو میان نمایندگان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در چارچوب نشست «اقتصاد خلاق سازمان شانگهای» (مسکو، ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵) اشاره کردند.

۲۱- رؤسای هیات ها بر قصد کشورهای عضو برای تقویت همکاری در حوزه صنعت و توسعه تعامل میان جامعه کسب وکار تأکید کردند. آن‌ها به نتایج نشست وزرای صنعت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (یکاترینبورگ، ۷ ژوئیه ۲۰۲۵) و همچنین تجربه برگزاری رویدادها در نمایشگاه بین المللی تجارت صنعتی «اینو پروم» اشاره کردند.

وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط کار ایجاد بانک داده‌های پروژه‌های سرمایه گذاری در حوزه صنعت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را ادامه خواهند داد.

۲۲- رؤسای هیات ها بر اهمیت تعمیق بیشتر همکاری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حوزه سرمایه گذاری تأکید کردند. در این راستا، آن‌ها تشدید تلاش ها در چارچوب کارگروه ویژه ترویج سرمایه گذاری، انجمن سرمایه گذاران و گسترش پایه ترجیحات اقتصادی را مورد توجه قرار دادند. آنها به بیانیه‌های تصویب شده توسط روسای وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط درباره تحکیم همکاری‌های سرمایه گذاری در زمینه توسعه پایدار اشاره کردند. ( تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه به کار بر روی پیش نویس بسته اقدامات جامع برای تشویق سرمایه گذاری‌های متقابل در کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای ادامه خواهند داد.

رؤسای هیات ها به ابتکار ایجاد اتحادیه سازمان‌های بیمه برای بیمه اعتبارات صادراتی و سرمایه گذاری‌های سازمان همکاری شانگهای، یک تارنمای الکترونیکی ویژه برای برقراری ارتباطات تجاری و ترویج سرمایه گذاری‌ها، و همچنین برگزاری سالانه مجمع سرمایه گذاری (SCO Invest) اشاره کردند.

۲۳- رؤسای هیات ها خواهان افزایش تلاش ها برای ایجاد سازوکارهایی جهت حمایت مالی از فعالیت های پروژه در چارچوب سازمان همکاری شانگهای شدند. کشورهای عضو علاقه مند برای اجرای تصمیم تأسیس بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای، رایزنی‌های کارشناسان را در رابطه با مجموعه ای از مسائل عملکرد این مؤسسه مالی تشدید می‌کنند.

رؤسای هیات ها به پیشنهاد ایجاد دفتر سازمان همکاری شانگهای برای حمایت از پروژه‌های سرمایه گذاری نوید بخش و یکپارچه سازی فعالیت های شرکت های حقوقی، مشاوره ای و مالی اشاره کردند.

۲۴. کشورهای علاقه مند عضو سازمان همکاری شانگهای فعالیت در مورد افزایش سهم ارزهای ملی در تسویه حساب های متقابل را بر اساس نقشه راه مربوطه ادامه خواهند داد. رؤسای هیات ها به پیشنهاد تشکیل گروه کارشناسی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای اصلاح زیرساخت های مالی و اتخاذ مجموعه ای از اقدامات در این رابطه اشاره کردند.

۲۵- رؤسای هیات ها تقویت بیشتر نقش شورای تجاری سازمان همکاری شانگهای به عنوان عرصه ای برای گفت وگوی جامعه تجاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که موجب توسعه رویکردهای مشترک برای پرداختن به مسائل روز توسعه تجارت، همکاری اقتصادی و تجاری در حوزه سازمان همکاری شانگهای می‌گردد، را خواستار شدند. آن‌ها به تلاش ها برای تشکیل کار گروه‌های تخصصی در چارچوب شورای تجاری سازمان همکاری شانگهای در رابطه با زمینه‌های اولویت دار در حوزه‌های اولویت دار همکاری اشاره کردند.

۲۶- رؤسای هیات ها بر نقش مهم کنسرسیوم بین بانکی سازمان همکاری شانگهای (IBO) به عنوان سازوکار همه جانبه برای تعامل در بخش مالی تأکید کردند. آن‌ها تسریع تصمیم گیری درباره پیوستن بانک مجاز جمهوری اسلامی ایران به فعالیت های IBO را ضروری می دانند.

۲۷- رؤسای هیات ها بار دیگر تمایل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را برای افزایش ارتباطات متقابل از طریق ایجاد زیرساخت حمل ونقلی و فنی بسیار کارآمد و رقابت پذیر در چارچوب سازمان همکاری شانگهای تأیید کردند. وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه باید اقدامات بیشتری برای توسعه ظرفیت حمل و نقلی-لجستیکی و ظرفیت ترانزیتی و حمل بین المللی جاده ای، ریلی و چندوجهی در حوزه سازمان همکاری شانگهای انجام دهند.

آن‌ها از برگزاری نشست رؤسای بنادر و مراکز لجستیکی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای حمایت کردند. (اکتاو، ۱۸ تا ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵)

رؤسای هیات ها با تأکید بر توانمندی هر کشور عضو سازمان همکاری شانگهای، توسعه بیشتر کریدورهای حمل ونقل و لجستیکی چندوجهی در منطقه را مهم می دانند.

آن‌ها پیشنهاد توسعه مفهوم ایجاد یک پلتفرم دیجیتال واحد (SCO) برای مدیریت حمل ونقل زمینی چندوجهی را مورد توجه قرار دادند.

آن‌ها به آغاز ساخت راه آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان اشاره کردند.

۲۸- همچنین ادامه اجرای توافق نامه بین دولت های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره ایجاد شرایط مساعد برای حمل ونقل جاده ای بین المللی (دوشنبه، ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۴) و مفهوم همکاری در توسعه ارتباطات و ایجاد کریدورهای مؤثر حمل ونقلی (سمرقند، ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲) با اهمیت تلقی گردید.

رؤسای هیات ها به ابتکار توسعه مفهوم «فضای حمل و نقل مشترک سازمان همکاری شانگهای» اشاره کردند.

رؤسای هیات ها از توسعه بیشتر همکاری در حوزه هوانوردی غیرنظامی و حمل ونقل هوایی، از جمله اقداماتی برای گسترش شبکه مسیرها، کاهش موانع اداری و بهبود شرایط حمل و نقل هوایی مسافری و باری سخن گفتند.

در این زمینه، آن‌ها به ابتکار ایجاد آژانس امنیت هوانوردی سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند.

رؤسای هیات ها بر اهمیت تضمین پایداری زیست محیطی حمل ونقل، از جمله استفاده از فناوری‌های «سبز»، گذار مرحله ای به سوخت های پاکیزه زیست محیطی و توسعه زیرساخت های خودروهای برقی تأکید کردند.

۲۹- رؤسای هیات ها به پویایی‌های مثبت توسعه همکاری‌های گمرکی، به ویژه در پروژه‌هایی که هدف آنها ساده سازی، تقویت و تضمین امنیت زنجیره‌های لجستیکی در قاره اوراسیا، اصلاح کنترل گمرکی و قطع کانال های قاچاق است، اشاره کردند.

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه کشورهای عضو تهیه پیش نویس موافقتنامه نامه تسهیل تجارت بین دولت های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را تسریع خواهند کرد. رؤسای هیات ها همچنین از افزایش تلاش ها در چارچوب کارگروه ویژه کشورهای عضو در زمینه تسهیل تجارت حمایت کردند.

۳۰- رؤسای هیات نقش ابزارهای استاندارد سازی در تسهیل تجارت را مورد تأکید قرار دادند. اهمیت ایجاد تعامل متقابل سودمند و برابر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در این حوزه‌ها مورد تأکید قرار گرفت.

۳۱- رؤسای هیات ها ادامه افزایش تعامل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه سیاست ضد انحصار، از جمله در چارچوب نشست رؤسای نهادهای ضد انحصار را به منظور ایجاد محیط بازار رقابتی عادلانه و منصفانه، با اهمیت می دانند.

۳۲- رؤسای هیات ها بر اهمیت تشدید همکاری چندجانبه میان نهادهای آماری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه بهترین شیوه‌ها و روش های طراحی شده به منظور تامین به موقع داده‌های با کیفیت بالا برای بنگاه‌های اقتصادی ملی در چارچوب اجرای حوزه‌های اولویت دار تجارت و همکاری اقتصادی تأکید کردند.

۳۳- رؤسای هیات ها نتایج هفتمین نشست رؤسای عالی مؤسسات حسابرسی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند. (دوشنبه، ۱۴ آوریل ۲۰۲۵)

۳۴- رؤسای هیات ها آمادگی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تقویت همکاری در حوزه کشاورزی، از جمله در رابطه با مسائل تامین امنیت غذایی، گسترش تجارت متقابل محصولات کشاورزی، توسعه و اجرای فناوری‌های کشاورزی و توسعه مشارکت های آموزشی، علمی و فنی را تأیید کردند. آن‌ها به ابتکار تشکیل گروه کارشناسی در زمینه اصلاح نژاد و تولید بذر و تشکیل پلتفرم الکترونیکی «اطلس امنیت غذایی سازمان همکاری شانگهای» اشاره کردند.

۳۵- رؤسای هیات ها پایبندی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به ترویج دیدگاه مشترک به آینده با هدف تضمین امنیت انرژی جهانی، ایجاد مدلی عادلانه، متعادل و پایدار از توسعه انرژی جهانی در راستای استفاده از همه سوخت ها، منابع انرژی و راه حل های فناورانه با در نظر گرفتن ویژگی‌های فردی کشورها و مناطق و همچنین سازوکارهای قیمت گذاری و پرداخت عادلانه را تأیید کردند.

۳۶- رؤسای هیات ها تقویت بیشتر حاکمیت فناورانه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، امنیت انرژی و ثبات بازارهای انرژی، ایجاد توازن متنوع سازی شده انرژی با استفاده از همه منابع انرژی از جمله سوخت های فسیلی، منابع انرژی تجدیدپذیر، انرژی آبی و هیدروژنی را برای تامین عرضه و تقاضای پایدار انرژی مهم می دانند.

آن‌ها به ابتکار تأسیس مرکز منطقه ای مواد حیاتی سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند.

رؤسای هیات ها از همکاری بین المللی برابر، پایدار و متقابل سودمند در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای حمایت کردند.

۳۷- رؤسای هیات ها بر تمایل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای گسترش همکاری عملی در بخش انرژی، از جمله از طریق اجرای پروژه‌های تحقیقاتی مشترک، بهره گیری از ظرفیت کشورهای منطقه در زمینه برقابی، ایجاد زیرساخت های انرژی، کمک به سرمایه گذاری، همکاری علمی و فنی، معرفی فناوری‌های پیشرفته انرژی، آموزش نیروی انسانی واجد شرایط و تبادل تجربیات تأکید کردند. آن‌ها بار دیگر قصد کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه بیشتر همکاری بر اساس بیانیه سازمان همکاری شانگهای در مورد توسعه انرژی پایدار (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)، راهبرد توسعه همکاری انرژی کشورهای عضو تا سال ۲۰۳۰ و نقشه راه اجرای آن (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵) را تأیید کردند.

۳۸- رؤسای هیات ها نتایج نشست عالی رتبه سازمان همکاری شانگهای - اتحادیه کشورهای عرب درباره موضوع «تغییرات اقلیمی و انرژی پایدار» (آستانه، ۳ اکتبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

۳۹- رؤسای هیات ها تقویت همکاری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه توسعه پایدار، از جمله در زمینه‌های صنعت، حفاظت از محیط زیست، صرفه جویی انرژی و توسعه انرژی پاک را مهم می دانند. آن‌ها نتایج رویدادها در چارچوب سال توسعه پایدار سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۵ از جمله همایش توسعه «سبز» سازمان همکاری شانگهای (چینگدائو، ۸ ژوئیه ۲۰۲۴) و همایش های توسعه پایدار سازمان همکاری شانگهای (اومسک، ۱۷ آوریل ۲۰۲۵ و مسکو، ۱۷ نوامبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

۴۰- رؤسای هیات ها نقشه راه توسعه همکاری در زمینه توسعه اجتماعی و حمایت برای سال های ۲۰۲۶-۲۰۲۸ را تائید کردند و همچنین به پیشنهاد تأسیس شورای توسعه پایدار در چارچوب کنسرسیوم مراکز تحلیل اقتصادی سازمان همکاری شانگهای اشاره نمودند.

۴۱- رؤسای هیات ها بر اهمیت ادامه همکاری مشترک کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه حفاظت از محیط زیست، تامین ایمنی محیط زیست، استفاده بهینه از منابع طبیعی، کاهش پیامدهای منفی تغییرات اقلیمی و سازگاری با آن، از جمله ذوب سریع و پسرفت یخچال ها تأکید کردند.

آن‌ها به اعلامیه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵ به عنوان «سال بین المللی حفظ یخچال ها» و اعلامیه دوشنبه درباره یخچال ها که در کنفرانس بین المللی سطح بالای حفاظت از یخچال ها تصویب شد، اشاره کردند. (دوشنبه، ۲۹ تا ۳۱ مه ۲۰۲۵)

آن‌ها خواهان تداوم اجرای طرح اقدام مشترک برای اجرای برنامه «کمربند سبز» سازمان همکاری شانگهای برای سال های ۲۰۲۶-۲۰۲۴ (آستانه، ۲۲ مه ۲۰۲۴)، برنامه اقدام برای اجرای مفهوم همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه حفاظت محیط زیست برای دوره ۲۰۲۷-۲۰۲۵ (آستانه، ۲۲ مه ۲۰۲۴) و ابتکار تقویت همکاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه توسعه پایدار شدند. (تیانجین، ۳ ژوئیه ۲۰۲۵)

آن‌ها به پیشنهاد برگزاری جلسه ویژه سازمان همکاری شانگهای درباره مسائل زیست محیطی در چارچوب اجلاس منطقه ای محیط زیست سازمان ملل (آستانه، ۲۰۲۶) اشاره کردند.

رؤسای هیات ها به پیشنهاد برگزاری چهارمین کنفرانس بین المللی سطح بالا درباره دهه بین المللی اقدام «آب برای توسعه پایدار» ۲۰۲۸-۲۰۱۸ (دوشنبه، مه ۲۰۲۶) اشاره کردند.

۴۲- رؤسای هیات ها بر اهمیت گسترش همکاری‌ها در پاسخ به چالش های مرتبط با تغییرات اقلیمی، از جمله از طریق تبادل تجربه و بهترین شیوه‌ها در توسعه و اجرای سیاست های مؤثر اقلیمی، توسعه فناوری‌های کم انتشار، ابزارهای تأمین مالی پایدار و همچنین بازارهای کربن و تبادل واحدهای کربن بر اساس رویکردهای فراگیر و عادلانه تأکید کردند. در این راستا، رؤسای هیات ها ضروری می دانند که اجرای فعال بیانیه سازمان همکاری شانگهای شورای سران کشورها درباره پاسخ به تغییرات اقلیمی ادامه یابد. (سمرقند، ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲).

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه کشورهای عضو کار تهیه پیش نویس توافق نامه بین دولت های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره همکاری در زمینه تغییرات اقلیمی را ادامه خواهند داد.

۴۳- رؤسای هیات ها با تاکید بر افزایش خطرات بلایای طبیعی و سوانح تکنولوژیک و درک اهمیت گسترش ظرفیت سازمان همکاری شانگهای برای واکنش به شرایط اضطراری، بر ضرورت توسعه بیشتر همکاری بین سازمان‌های اضطراری از جمله در زمینه تبادل اطلاعات عملیاتی، استفاده از داده‌های پایش فضایی و برگزاری تمرینات و آموزش های مشترک برای واکنش به شرایط اضطراری تأکید کردند.

رؤسای هیات ها نتایج دیدار رؤسای نهادهای منطقه ای موقعیت های اضطراری مناطق مرزی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند. (شانگهای، ۱۲ مه ۲۰۲۵)

۴۴- رؤسای هیات ها خواهان تعمیق بیشتر همکاری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حوزه مراقبت های بهداشتی، از جمله با هدف افزایش ظرفیت برای واکنش به بحران‌های بهداشتی، تقویت مراقبت های اولیه سلامت، توسعه زیرساخت های پزشکی دیجیتال، پیشگیری و درمان بیماری‌های عفونی و غیرواگیر، تامین دسترسی به داروهای مؤثر و با کیفیت بالا و آموزش متخصصان پزشکی و ترویج گردشگری پزشکی در حوزه سازمان همکاری‌های شانگهای شدند. آن‌ها بر اهمیت اجرای مستمر برنامه اقدامات اساسی برای توسعه همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری در حوزه بهداشت و درمان برای سال های ۲۰۲۷-۲۰۲۵ تأکید کردند. (آستانه، ۱۴ مارس ۲۰۲۴)

۴۵- رؤسای هیات ها اهمیت بهبود صنعت کادر پزشکی برای ارتقای کیفیت خدمات پزشکی ارائه شده به مردم را تأیید کردند. آن‌ها خواستار ادامه کار تأسیس انجمن پزشکی سازمان همکاری شانگهای توسط کشورهای عضو علاقه مند شدند و پیشنهاد تأسیس اتحاد گردشگری پزشکی سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند.

۴۶- رؤسای هیات ها به سهم وزین سازوکار برگزاری جلسات منظم رؤسای سرویس های مسئول تامین رفاه بهداشتی و اپیدمیولوژیک و تقویت امنیت زیستی منطقه ای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند. آن‌ها با ابراز قصد قاطعانه خود برای توسعه همکاری در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری‌های عفونی به منظور اجرای بیانیه مقابله با تهدیدات اپیدمی خواهان امضای توافق نامه همکاری در مبارزه با طاعون در چارچوب سازمان شدند. (چینگدائو، ۱۰ ژوئن ۲۰۱۸)

رؤسای هیات ها بر اهمیت توسعه بیشتر همکاری‌ها در مبارزه با فقر و بهبود رفاه جمعیت در چارچوب فعالیت های گروه ویژه (SWG) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای مبارزه با فقر تأکید کردند که از جمله موجب تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌گردد. آن‌ها نتایج نشست کارگروه ویژه (۲۲ اکتبر ۲۰۲۵، از طریق ویدئوکنفرانس) با عنوان «ساخت سیستم های حمایت اجتماعی مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی: حفاظت از مردم آسیب پذیر در برابر شوک های اقلیمی در منطقه سازمان همکاری شانگهای» را مورد اشاره قرار دادند.

۴۷- رؤسای هیات ها خواهان تعمیق همکاری‌های علمی و آموزشی میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، از جمله از طریق دانشگاه سازمان همکاری شانگهای، و ادامه فعالیت ها برای افزایش تحرک علمی، اجرای پروژه‌های پژوهشی مشترک و تامین دسترسی به آموزش مدرن با کیفیت بالا سخن گفتند. آنان اهمیت پیوستن جمهوری بلاروس و جمهوری اسلامی ایران به توافق دولت های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره تأسیس و عملکرد دانشگاه سازمان همکاری شانگهای را یادآور شدند. (آستانه، ۶ ژوئن ۲۰۱۷)

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه کشورهای عضو به برگزاری رویدادهای مختلف از جمله مسابقات، المپیادها و تبادل بین جوانان، دانشجویان و جوانان حرفه ای در حوزه‌های نوآورانه ادامه خواهند داد. ابتکار ایجاد پردیس آنلاین شبکه شریک «دانشگاه SCO» نیز مورد توجه قرار گرفت.

۴۸- رؤسای هیات ها نتایج نشست منظم شورای جوانان سازمان همکاری شانگهای (پکن، ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۵) و همچنین همایش جوانان سازمان همکاری شانگهای (اومسک، ۲۳-۱۹ اوت ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

رؤسای هیات ها ابتکار برگزاری همایش جوانان سازمان همکاری شانگهای و نشست رؤسای وزارتخانه‌ها و نهادهای مسئول سیاست جوانان کشورهای عضو را مورد اشاره قرار دادند. (دوشنبه ۱۷ تا ۲۲ مارس ۲۰۲۶)

۴۹- رؤسای هیات ها بر اهمیت تبادلات ورزشی و همکاری میان نهادهای ذیربط برای تقویت تفاهم متقابل و روابط دوستانه میان مردم کشورهای سازمان همکاری شانگهای به منظور ارتقای همکاری در حوزه ورزش تأکید کردند.

۵۰- رؤسای هیات ها بار دیگر تمایل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه روابط ورزشی بین المللی بر اساس اصول برابری، انصاف و عدم تبعیض ورزشکاران بر اساس هر نشانه ای، از جمله شهروندی، زبان، دین، منشأ ملی یا اجتماعی تأیید کردند. آن‌ها بر سهم مثبت ماراتن‌های سالانه سازمان همکاری شانگهای در شهر کونمینگ (جمهوری خلق چین) و منطقه ایسیک کول (جمهوری قرقیزستان) در توسعه همکاری‌های ورزشی درون سازمان تأکید کردند.

۵۱- رؤسای هیات ها نتایج نشست رؤسای وزارتخانه‌ها و ادارات مسئول توسعه فرهنگ بدنی و ورزش کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند. (هاربین، ۲۱ مه ۲۰۲۵)

۵۲- رؤسای هیات ها به پیشنهادات برگزاری یک رویداد ورزشی بین المللی در روسیه در سال ۲۰۲۶ با مشارکت کشورهای عضو علاقه مند سازمان همکاری‌های شانگهای و جام آزاد سازمان همکاری‌های شانگهای اشاره کردند.

رؤسای هیات ها به تصویب قطعنامه چهل و سومین نشست کنفرانس عمومی یونسکو درباره تأسیس روز جهانی میراث کوچ نشینی در ۲۲ سپتامبر (۶ نوامبر ۲۰۲۵) اشاره کردند.

آن‌ها به برگزاری ششمین دوره بازی‌های جهانی کوچ نشینان (بیشکک، چولپون-آتا، ۲۰۲۶) اشاره کردند.

۵۳- رؤسای هیات ها بر نقش مهم توسعه همکاری‌های فرهنگی در تقویت دوستی ملت های کشورهای سازمان همکاری شانگهای تأکید کردند و تعهد خود را به حفظ و ترویج تنوع فرهنگی مجددا تأیید نمودند.

آنها از ایجاد همایش تمدن‌ها تحت رهبری سازمان همکاری‌های شانگهای و برگزاری دیدار افتتاحیه آن (شهر دهلی نو،۲۰۲۶) استقبال کردند.

روسای هیات ها نتایج نشست وزرای فرهنگ کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، برگزاری جشنواره هنر و جشنواره فیلم سازمان همکاری‌های شانگهای (چینگدائو، ۷ ژوئیه ۲۰۲۵) و همچنین شرکت نمایندگان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مسابقه بین المللی موسیقی Intervision (مسکو، ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

رؤسای هیات ها، با عنایت به مفاد مقدمه قانون اساسی یونسکو (۱۹۴۵) و همچنین توافق نامه ۲۰۲۱ بین دولت های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حفاظت از تاسیسات میراث فرهنگی، اهمیت تضمین حقوق فرهنگی و تاریخی کشورهای عضو در تمامی فعالیت های مرتبط با حفظ و ترویج میراث فرهنگی مادی و غیر مادی را یادآور شدند.

۵۴- رؤسای هیات ها رویدادهای برگزار شده در چینگدائو، پایتخت گردشگری و فرهنگی سازمان همکاری شانگهای در سال های ۲۰۲۵-۲۰۲۴ را عالی ارزیابی کردند. آن‌ها ابراز اطمینان کردند که اعلام شهر چولپون-آتا به عنوان پایتخت گردشگری و فرهنگی سازمان همکاری شانگهای در سال های ۲۰۲۶-۲۰۲۵ موجب تقویت همکاری در حوزه فرهنگ و گردشگری خواهد شد.

رؤسای هیات ها ابتکار برگزاری نشست سالگرد انجمن ایسیک-کول به نام چنگیز آیتماتوف در سال ۲۰۲۶ تحت حمایت سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند.

۵۵- رؤسای هیات ها با توجه به رشد متوازن سفرهای گردشگری متقابل بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، از جمله افزایش تعداد پروازهای مستقیم و استفاده از روادید الکترونیکی، از اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری جدید سودمند متقابل در حوزه گردشگری حمایت کردند.

رؤسای هیات ها بر اهمیت توسعه گفت وگو و همکاری از طریق نهادهای دیپلماسی عمومی تأکید کردند. آن‌ها سهم مشارکت کمیته چینی حسن همجواری، دوستی و همکاری، مرکز مطالعات مسائل سازمان همکاری شانگهای تحت شورای بین المللی هند، مرکز فرهنگی و ادغام سازمان همکاری شانگهای در جمهوری قرقیزستان، مؤسسه مطالعات استراتژیک اسلام آباد، مرکز ملی دیپلماسی عمومی سازمان همکاری شانگهای در فدراسیون روسیه، مرکز دوستی و همکاری سازمان همکاری شانگهای در جمهوری تاجیکستان و مرکز دیپلماسی عمومی سازمان همکاری شانگهای در ازبکستان در تقویت دوستی و تفاهم متقابل در چارچوب سازمان را مورد توجه قرار دادند.

۵۶- رؤسای هیات ها گزارش دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای درباره رویدادها و نشست های برگزار شده در چارچوب اجرای برنامه همکاری چندجانبه تجاری و اقتصادی کشورهای عضو و بودجه سال ۲۰۲۶ سازمان همکاری شانگهای را تصویب کردند.

۵۷- تصمیماتی در خصوص شماری از موضوعات مرتبط با فعالیت های مالی و سازماندهی نهادهای دائمی سازمان همکاری شانگهای اتخاذ شد.

۵۸- رؤسای هیات ها نتایج ریاست فدراسیون روسیه در شورای رؤسای دولت ها (نخست وزیران) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را که موجب توسعه همکاری‌های چندجانبه تجاری و اقتصادی و تقویت پیوندهای فرهنگی و بشردوستانه درون سازمان همکاری شانگهای گردید، بسیار عالی ارزیابی می‌کنند.

۵۹- نشست بعدی شورای رؤسای دولت ها (نخست وزیران) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۶ در جمهوری تاجیکستان برگزار خواهد شد.